Biologie 101: Coprofagie en geofagie
Als je met dieren werkt, weet je dat een gevarieerd dieet moeilijk vol te houden kan zijn. Veel dieren eten planten, schimmels, andere dieren en ook insecten. In gevangenschap vertrouwen we vaak op brokjes en andere kant-en-klare alternatieven voor onze huisdieren. Vaak werkt dit goed. Maar soms kunnen dieren een tekort aan voedingsstoffen krijgen, wat ze oplossen door coprofagie en geofagie. Van egels en tenrecs is bekend dat ze beide doen! Maar wat betekenen die termen eigenlijk?
Wat is coprofagie?
Coprofagie is de term die wordt gebruikt voor het gedrag dat wordt vertoond wanneer een dier zijn eigen ontlasting opeet. Klinkt vies? Ja misschien. Maar het heeft wel een paar voordelen. Sommige dieren missen enzymen om plantaardig materiaal te verteren, anderen doen het om wat meer vitamines op te nemen. Sommige dieren eten zelfs de uitwerpselen van andere soorten om meer voedingsstoffen aan hun dieet toe te voegen.
Wat is geofagie?
Geofagie is de term die wordt gebruikt voor het gedrag dat wordt vertoond wanneer een dier aarde of bodemachtige stoffen zoals klei, krijt of termietenheuvels eet. Geofagie bij dieren wordt voornamelijk gebruikt voor bescherming tegen parasieten, om minerale supplementen te leveren en om giftige stoffen uit bladeren te helpen metaboliseren.
Kennis over het eten van aarde en uitwerpselen bij Afrikaanse dieren
Met de warmere klimaten op het Afrikaanse continent is veel plantaardig materiaal taai en niet veel vruchtdragend. En zelfs als ze dat zijn, is het voor de meeste dieren moeilijk om hun harde schelpen te kraken en ze op te eten. Als ze er überhaupt bij kunnen, gezien hoe groot sommige vruchtdragende bomen kunnen worden. Dit, samen met hoe snel plantaardig materiaal en dierlijk materiaal ons in die warme klimaten droogt, is het moeilijk om een variabel dieet te krijgen om van te leven. Veel Afrikaanse dieren zijn daarom geneigd om zowel hun eigen als die van andere dieren te eten.
Verse ontlasting tot ongeveer 2 dagen oud, bevat veel onverteerde voedingsstoffen die nuttig kunnen zijn voor dieren die in staat zijn om halfverteerde plantenresten en andere verspilde voedingsstoffen te verteren die niet zijn verteerd door het dier dat de ontlasting verlaat achter. Dus het dier dat die ontlasting binnenkrijgt, kan baat hebben bij de extra voedingsstoffen, waaronder een verscheidenheid aan vitamines. Het eten van ontlasting kan ook een manier zijn om verveling tegen te gaan of gewoon om hun buikje te vullen. En verse uitwerpselen kunnen ook heel interessant zijn voor dieren die op insecten jagen! Dat is veel voordeel van het eten van kak. Hoewel niet naar ieders smaak, kan ik me voorstellen..
Het eten van aarde kan een manier zijn om mineralen binnen te krijgen en een manier om calcium binnen te krijgen. Dit komt heel vaak voor bij dieren die ziek, drachtig of opgroeiend zijn. Voor drachtige en zogende dieren is het innemen van aarde of calciumrijke componenten een manier om rijke melk te krijgen en hun jongen te laten ontwikkelen met sterke botten. Voor zieke dieren kan het betekenen dat ze sterker worden en meer kans hebben om te overleven. Vooral in de barre omstandigheden van de hitte van Afrika. dit kan een situatie van leven of dood zijn en elke bron van voedingsstoffen kan welkom zijn.
Geofagie en coprofagie bij egels en tenreks
Beide komen zowel bij egels als tenreks voor. Het is een onderwerp van discussie dat geofagie wordt gebruikt om te helpen bij de verdediging van een egel tegen giftig plantaardig materiaal en tegen parasieten. Van tenreks daarentegen is bekend dat ze overlevingsvaardigheden hebben ontwikkeld door termieten en termietenheuvels te consumeren om in leven te blijven. Vooral in Tanzania waar ze niet inheems zijn. Bij gebrek aan hun eigen inheemse biodiversiteit die een groot scala aan insecten en fruit biedt, is Tanzania een plek waar deze tenreks een manier moesten vinden om te overleven.
Uitwerpselen worden in zeldzame gevallen gegeten, vooral wanneer er een tekort aan voedingsstoffen in het wild lijkt te zijn, waarin ze zowel hun eigen als uitwerpselen van andere dieren kunnen eten. Maar ze kunnen ook worden aangetrokken door de insecten die op de uitwerpselen van dieren leven, om aan hun dieet toe te voegen.
In gevangenschap wordt geofagie bijna nooit gezien. Coprofagie is een veel voorkomend verschijnsel bij zowel egels als tenreks. Dit kan te wijten zijn aan hun onvermogen om plantaardig materiaal in hun brokjes volledig te verteren. Het kan ook zijn om extra voedingsstoffen uit gedeeltelijk verteerd materiaal te halen. Dus geen paniek als je merkt dat je egel of tenrek zijn eigen uitwerpselen opeet, dat is volkomen normaal. Ook als we het smerig vinden!
Artikel door Judith Duinkerken.
